Thị trường chứng khoán, dưới góc nhìn của nhà bảo hiểm

Bảo hiểm thị trường chứng khoán không giống như bảo hiểm ô tô, nhà xưởng, bảo hiểm nhân thọ hay một loại hình bảo hiểm nào khác. Bảo hiểm thị trường chứng khoán là một tập hợp các đơn bảo hiểm phức tạp với nhiều điều khoản, đối tượng, phạm vi bảo hiểm rất khác nhau. Phí bảo hiểm cũng có thể tính riêng từng phần hoặc tính gộp chung cho cả tập hợp đơn bảo hiểm. 

Thị trường chứng khoán tiềm ẩn nhiều rủi ro như: hệ thống máy tính gặp sự cố khiến sàn giao dịch chứng khoán phải ngừng hoạt động, nhân viên môi giới chứng khoán làm sai chức năng khiến khách hàng bị thiệt hại, các thông tin sai lạc của công ty phát hành cổ phiếu dẫn đến sự hiểu nhầm của các nhà đầu tư…Tất cả những rủi ro đó của thị trường chứng khoán đều có thể được xem xét và chấp nhận bảo hiểm.

Người được bảo hiểm trên thị trường chứng khoán chính là các cá nhân, tổ chức tham gia vào thị trường chứng khoán (nhà đầu tư, tổ chức phát hành, tổ chức kinh doanh chứng khoán, môi giới, tư vấn chứng khoán…).

Người tham gia bảo hiểm trên thị trường chứng khoán là bản thân người có nhu cầu bảo hiểm hoặc người có trách nhiệm (giám đốc, ban điều hành các sàn giao dịch chứng khoán, uỷ ban chứng khoán…). Còn người cung cấp các dịch vụ bảo hiểm cho thị trường chứng khoán chính là các công ty bảo hiểm, tập đoàn bảo hiểm chuyên nghiệp.

Nếu thị trường chứng khoán được bảo hiểm, các nhà đầu tư sẽ yên tâm hơn khi đầu tư vào một thị trường vốn đã đầy biến động như thị trường chứng khoán. Đó còn chưa kể đến việc, dưới tác động của bảo hiểm, tính ổn định của thị trường chứng khoán sẽ được nâng lên.

Cũng có quan điểm cho rằng, thị trường chứng khoán bản thân nó đã đủ khả năng tự bảo hiểm, nhưng chuyển giao rủi ro cho các công ty bảo hiểm mới là giải pháp hữu hiệu để bảo hiểm cho thị trường chứng khoán.

Thị trường chứng khoán được bảo hiểm như thế nào?

a. Các loại hình bảo hiểm con người

Thị trường chứng khoán thực chất là một cái chợ, tập trung đông người nên tất cả các loại hình bảo hiểm con người đều có thể chào bán ở thị trường chứng khoán như bảo hiểm tai nạn, bảo hiểm nhân thọ, bảo hiểm sức khoẻ, bảo hiểm hưu trí… cho tất cả các nhân viên làm việc tại thị trường chứng khoán

b. Các loại hình bảo hiểm tài sản

Bảo hiểm cháy: Trung tâm hoặc sàn giao dịch chứng khoán có thể bị cháy bất kỳ lúc nào vì bất kỳ lý do gì. Cho nên, một đơn bảo hiểm cháy điển hình cho các thiệt hại gây ra bởi hoả hoạn, sét đánh và nổ cần phải được cung cấp cho thị trường chứng khoán. Tuy nhiên, đơn bảo hiểm này có các rủi ro loại trừ là động đất, cháy ngầm, bạo loạn, bạo động và các tổn thất do chiến tranh gây nên. Khi mua bảo hiểm cháy cho một toà nhà đang được sử dụng làm trung tâm hoặc sàn giao dịch chứng khoán nghĩa là công ty bảo hiểm đã tham gia bảo hiểm cho thị trường chứng khoán.

Bảo hiểm các rủi ro đặc biệt: Vì đơn bảo hiểm cháy loại trừ một số rủi ro nên để đảm bảo an toàn tuyệt đối cho các trung tâm hoặc sàn giao dịch chứng khoán, các công ty bảo hiểm thường chào bán kèm theo đơn bảo hiểm cháy một đơn bảo hiểm các rủi ro đặc biệt, gồm các rủi ro nổ, tự cháy, bạo loạn, bạo động, dông bão, lụt lội. Có như vậy thì hoạt động của các trung tâm hoặc sàn giao dịch chứng khoán mới không bị đảo lộn.

Bảo hiểm gián đoạn kinh doanh: Thông thường những tổn thất về gián đoạn kinh doanh sẽ xuất hiện sau một thiệt hại về tài sản, chẳng hạn như thiệt hại do cháy. Thị trường chứng khoán là thị trường nhạy cảm, thay đổi hàng ngày, nếu bị đình trệ thì rất nhiều đối tượng tham gia thị trường sẽ bị thiệt hại nặng nề. Với một đơn bảo hiểm gián đoạn kinh doanh, thị trường chứng khoán sẽ được giảm thiệt hại, đưa người được bảo hiểm trong thị trường chứng khoán trở lại tình hình tài chính trước khi bị thiệt hại. Cho nên, cần thiết phải mua bảo hiểm gián đoạn kinh doanh khi tham gia thị trường chứng khoán.

Bảo hiểm các thiết bị điện tử: Giao dịch chứng khoán không thể thiếu hệ thống các thiết bị điện tử nên bảo hiểm cho các thiết bị điện tử trên thị trường chứng khoán là không thể thiếu. Theo đơn bảo hiểm này, toàn bộ tổn thất vật chất đối với thiết bị điện tử do cháy, nổ, sét đánh trực tiếp hay gián tiếp, đoản mạch, nước vào, sơ suất của người sử dụng, sự cố ngẫu nhiên đều thuộc phạm vi bảo hiểm. Hệ thống máy tính, thiết bị điện tử là huyết mạch của thị trường chứng khoán nên không thể không mua bảo hiểm.

c. Các loại hình bảo hiểm trách nhiệm

Kinh doanh và đầu tư chứng khoán là một hoạt động vô cùng phức tạp, có sự tham gia của nhiều chủ thể như các tổ chức phát hành chứng khoán, kinh doanh chứng khoán, các trung tâm, các sàn giao dịch, các tổ chức trung gian, môi giới chứng khoán, các ngân hàng, các tổ chức thanh toán bù trừ, các nhà đầu tư…Chủ thể nào cũng có thể phát sinh trách nhiệm bồi thường thiệt hại cho các đối tác của mình nếu gây ra lỗi. Khi phải bồi thường, nếu mua bảo hiểm trách nhiệm thì công ty bảo hiểm sẽ thay mặt người được bảo hiểm chi trả bồi thường cho bên thứ 3.

Bảo hiểm trách nhiệm nghề nghiệp là loại hình bảo hiểm trách nhiệm cơ bản nhất được chào bán cho các chủ thể tham gia thị trường chứng khoán. Chẳng hạn bảo hiểm nghề tư vấn chứng khoán, bảo hiểm trách nhiệm giám đốc công ty chứng khoán, bảo hiểm trách nhiệm nghề môi giới chứng khoán…

Theo quy định pháp luật Việt Nam hiện hành, các tổ chức, cá nhân sau đây sẽ phải mua bảo hiểm trách nhiệm nghề nghiệp: giám đốc công ty chứng khoán, giám đốc công ty lưu ký chứng khoán.

Thị trường chứng khoán Việt Nam đã trải qua những giai đoạn thăng trầm đúng như quy luật chung của nó, cho nên, một “hợp đồng bảo hiểm trọn gói” cho thị trường chứng khoán Việt Nam là thực sự cần thiết.

Theo Website Hiệp Hội Bảo Hiểm Việt Nam