Sau tác động của thiên tai, dịch bệnh, của khủng hoảng tài chính thế giới khiến giá nông sản bất ngờ sụt giảm mạnh và những hệ luỵ đã đổ lên vai người nông dân, bảo hiểm nông nghiệp lại được nhắc đến như một giải pháp cứu cánh mặc dù ai cũng nhận thấy, đây chính là lỗ hổng lớn của ngành bảo hiểm.
Mới đây nhất, trong Nghị quyết 24 NĐ /CP ngày 28.10.2008 về Chương trình hành động của Chính phủ có nêu rõ Bộ Tài chính sẽ chủ trì, phối hợp với Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (NN và PTNT), Bộ Kế hoạch và Đầu tư (KH và ĐT) triển khai đề án thí điểm bảo hiểm nông nghiệp, trình Chính phủ trong quý II.2009. Chủ trương đã có, nhưng làm thế nào?, và bắt đầu từ đâu?, vẫn là bài toán khó.
Theo ông Tăng Minh Lộc, Phó Cục trưởng Cục Kinh tế hợp tác- phát triển nông thôn (Bộ NN và PTNT), sản xuất nông nghiệp ở Việt Nam đang đứng trước nhiều rủi ro và ngày càng rủi ro bởi theo dự báo, chúng ta thuộc số 5 nước bị ảnh hưởng nhiều nhất do tác động của biến đổi khí hậu. Mặt khác, sản xuất nông nghiệp lạc hậu, manh mún dẫn tới năng suất, chất lượng kém, vệ sinh an toàn thực phẩm không đảm bảo nên khi hội nhập cạnh tranh toàn cầu, Việt Nam luôn thua thiệt. Nếu không có bảo hiểm rất khó hướng dẫn cho nông dân sản xuất nông nghiệp theo định hướng hàng hoá và không giúp họ yên tâm để đầu tư chiều sâu, nâng cao khả năng cạnh tranh của sản phẩm.
Tuy nhiên, theo thống kê của Vụ Bảo hiểm (Bộ Tài chính), mặc dù được triển khai ở Việt Nam từ đầu những năm 80 của thế kỷ trước do tập đoàn Bảo Việt thực hiện, song đến nay tỷ trọng tham gia bảo hiểm nông nghiệp ở Việt Nam, chỉ chiếm chưa đến 1% tổng diện tích cây trồng và số vật nuôi. Năm 1983 Tập đoàn Bảo Việt đã mở rộng dịch vụ tới 26 tỉnh, nhận bảo hiểm cho 200.000 ha lúa, nhưng đến năm 1999 phải bỏ cuộc vì không có lãi (thu phí được 13 tỷ đồng nhưng phải bồi thường 14, 4 tỷ đồng). Các dịch vụ bảo hiểm nông nghiệp khác cũng trong tình trạng tương tự và nay đã thu hẹp hoạt động.
Ông Phùng Đắc Lộc, Tổng Thư ký Hiệp hội Bảo hiểm Việt Nam cho rằng, nguyên nhân cơ bản nhất vẫn là do nền sản xuất nông nghiệp nước ta vẫn manh mún, nhỏ lẻ, nông dân mỗi người chỉ được 1-2 sào đất, sản lượng không đáng là bao nên người ta ít nghĩ đến mua bảo hiểm, thậm chí không bao giờ nghĩ đến. Thứ hai là giá cả lương thực thực phẩm bấp bênh, lúc lên lúc xuống. Nếu như các ngành sản xuất khác có thể hạch toán ít nhất là chi phí bao nhiêu, định mức thế nào, thu lời được bao nhiêu thì trong sản xuất nông nghiệp, nông dân không định trước được kết quả, có thể được có thể mất, nhiều khi được mùa lại rớt giá nên không thể làm chủ được kinh tế, phó mặc cho thiên nhiên. Nhưng nếu sản xuất lớn, đầu ra ổn định người ta sẽ thấy trồng được bằng này diện tích, nuôi từng này vật nuôi sẽ tính được thu nhập là bao nhiêu, từ đó sẽ trích một phần lợi nhuận để mua bảo hiểm! Mặt khác, cũng vì sản xuất quy mô manh mún, doanh nghiệp bảo hiểm cũng không dám… bảo hiểm! vì không thể bố trí người phụ trách, theo dõi. Bên cạnh đó, cũng có ý kiến cho rằng, bảo hiểm nông nghiệp chưa phát triển được một phần là do hiện nay chưa có một phương pháp giúp doanh nghiệp bảo hiểm đánh giá chính xác rủi ro và phân định thiệt hại một cách khách quan.
Bắt đầu từ vùng sản xuất hàng hoá
Mới đây, trong Nghị quyết 24 NĐ /CP ngày 28.10 về Chương trình hành động của Chính phủ thực hiện Nghị quyết về vấn đề nông nghiệp, nông dân và nông thôn, Bộ Tài chính sẽ chủ trì, phối hợp với Bộ NN -PTNT, Bộ KH -ĐT triển khai đề án thí điểm bảo hiểm nông nghiệp, trình Chính phủ trong quý II.2009. Theo ông Tăng Minh Lộc, do đặc thù của ngành, bảo hiểm trong nông nghiệp không thể bảo hiểm tràn lan mà phải có điều kiện: đảm bảo cho doanh nghiệp bảo hiểm không thua lỗ, nông dân khi bị mất mùa, thiên tai… được bảo hộ một cách xứng đáng. Tuy nhiên, cái khó là nông dân sản xuất manh mún, thực hiện quy trình canh tác không đúng và rủi ro chính là do nông dân tạo ra, nếu hỏng bắt đền ai kiểm soát được, ai giám sát quy trình kỹ thuật, ai đánh giá thiệt hại? Do vậy, cần chuẩn bị các điều kiện, quy định rõ đối tượng nào được bảo hiểm, sản xuất gì, sản xuất hàng hoá lớn, đúng quy trình kỹ thuật. về giám sát, kiểm tra minh bạch về tài chính, chế tài xử phạt khi nông dân vi phạm? Nếu doanh nghiệp và nông dân không đảm bảo lợi ích ngang nhau bằng luật pháp thì khi xảy ra rủi ro xử lý rất khó.
ông Lộc cũng cho rằng, trước hết nên bắt đầu từ các trang trại, ở các vùng sản xuất hàng hoá lớn đang làm xuất khẩu. Chọn những đối tượng này do họ có đầu tư lớn, trình độ nhất định, quy mô sản xuất tương đối lớn và hướng sản xuất hàng hoá, sẵn sàng áp dụng kỹ thuật và họ tuân theo quy trình kỹ thuật tốt hơn, quản lý tốt hơn, bảo hiểm dễ kiểm soát. Sau đó, để mở rộng ra toàn dân cần quy vùng sản xuất, điều này hoàn toàn phù hợp với hướng sản xuất hàng hoá lớn, tức là căn cứ vào lợi thế của từng vùng phải chọn các sản phẩm lợi thế từ đó bảo hiểm từng bước đi theo.
Về phía Nhà nước, Bộ Tài chính cần phối hợp Bộ NN và PTNT nghiên cứu đặc thù nông nghiệp, soạn ra các điều kiện để bảo hiểm nông nghiệp có thể hoạt động, sau đó làm thí điểm rồi từng bước mở rộng việc từ việc rút kinh nghiệm của ta, vừa áp dụng của thế giới… khi đó mới triển khai. Một chuyên gia cho rằng, từ những kinh nghiệm này, bảo hiểm nông nghiệp chỉ có thể thực hiện thành công khi nó trở thành chính sách của Nhà nước. Tuy nhiên, để các chính sách thực thi hiệu quả, không chỉ có sự tham gia của các doanh nghiệp bảo hiểm mà cần có sự tham gia, quan tâm của các cấp các ngành và của toàn xã hội. Nên gắn các chính sách về bảo hiểm nông nghiệp với chính sách tài chính đối với nông nghiệp, nông thôn để tạo ra được môi trường pháp lý thuận lợi, thu hút các doanh nghiệp bảo hiểm cũng như khuyến khích người dân tham gia bảo hiểm?
Theo Website Văn Hóa Doanh Nghiệp
Comments are closed.